Internet criminaliteit: gevangenisstraf of een andere oplossing?

‘Ken jij die film met Hannibal Lecter, met dat masker op en dat die even alleen was? Nou zo gevaarlijk ben jij met computers en dat willen we dus niet.’

De politieagent vertelde hem, dat hij slimmer was dan hun hele IT-afdeling. Als het verhoor even werd geschorst voor koffie pauze, mocht hij absoluut niet alleen bij een computer zijn. Hij werd direct weggehaald en in een lege kamer gezet, zonder computer en zonder wifi. Ook mochten de agenten het verhoor pas afnemen, wanneer zij eerst hun IPhone bij hun dienstwapen in de wapenkluis hadden gelegd.

Meer dan 400x was er aangifte bij de politie tegen hem gedaan. De aangiftes waren uit heel Nederland binnen gekomen. De agent had de aangiftes in dikke kantoormappen verzameld. Hij had de mappen op tafel gezet. Het zag er indrukwekkend uit.

Ook wilde ongeveer 300 mensen schadevergoeding ‘voor het ontstane leed’. Hij had dit leed veroorzaakt, zei de politieagent. En nu wilde iedereen zijn geld terug.

Door een geheim programma te installeren was hij bij de privé-gegevens van zijn klanten gekomen. Hij beschikte zo over hun emailadressen, inloggegevens én wachtwoorden. Hij had er inmiddels een paar duizend van. Hij kon ermee doen wat hij wilde. De babbeltrucs via WhatsApp en Facebook waren erbij gekomen, het sturen van een betaal linkje was niet zo moeilijk.

Bij de rechtbank werd hem ‘computervredebreuk, oplichting en identiteitsfraude’ ten laste gelegd. De zittingszaal zat propvol mensen. Iedereen was boos op hem, ze roken bloed. Hij kon door hun woede niet goed uitleggen, waarom hij dit had gedaan. De rechters hadden ook geen ogen met de wil om te zien: hij kreeg vier jaar gevangenisstraf.

De andere gedetineerden gaven het advies om maar niet in hoger beroep te gaan, het kon dan zelfs meer worden. Het hoger beroep bij het Gerechtshof leek ook compleet kansloos. Tot er een andere richting door zijn advocaat gekozen werd.

Want soms is het in strafzaken namelijk beter om de verhoudingen tussen slachtoffer en dader te herstellen. Om zo de schade te kunnen vergoeden in plaats van alleen te straffen. En als de verdachte de schade niet vergoed, is er altijd nog de gevangenis.

Het Gerechtshof paste dit systeem van wedergoedmaking (‘herstelrecht’) toe in deze zaak. Waar de rechtbank nog vier jaar gevangenisstraf oplegde, kwam het Gerechtshof in hoger beroep tot oplegging van een bijzondere schadevergoeding naar alle slachtoffers + een geheel voorwaardelijke gevangenisstraf, gekoppeld aan een proeftijd. Daarmee koos het Gerechtshof ‘voor een strafmodaliteit die zodanig is dat de verdachte de mogelijkheid heeft te blijven werken, zodat hij in de gelegenheid blijft de door hem veroorzaakte schade te betalen.’

Wel de schadevergoedingen betalen, maar dan géén gevangenis meer. Ondanks een totaal andere en veel zwaardere eis besloot het Openbaar Ministerie om tegen deze bijzondere uitspraak niet in cassatie te gaan. De zaak was daarmee afgelopen.

Toen het publiek weg was, liep hij met zijn advocaat het Paleis van Justitie uit, naar buiten. Hij voelde de warmte van de zon op zijn gezicht.

Mr. Jillis Roelse is strafrechtadvocaat in Amsterdam. Hij heeft een landelijke praktijk.
Zijn kantoor is bereikbaar via 020-2600134